Geldzorgen? Kom in actie

Ik zocht in de kast naar statiegeldflessen, dan kon ik nog een pak spinazie kopen

Claudia is een alleenstaande moeder met twee tienerzoons. Het gezin had het de afgelopen jaren flink zwaar. De combinatie van een forse schuld en een onplezierige scheiding leidde tot een sociaal isolement en gezondheidsproblemen. Gelukkig is die tijd nu voorbij. Vanaf het moment dat ze om hulp vroeg, ging het langzamerhand de goede kant op. Bovendien wil Claudia met haar ervaringen graag andere mensen helpen die geldproblemen hebben.

Ze krijgt nog altijd kippenvel wanneer ze terugdenkt aan de ergste periode. Ze had een ton schuld en maakte haar post niet meer open. Claudia: “Als ik ’s ochtends opstond was mijn eerste gedachte: heb ik vanavond wel eten voor mijn kinderen. Ik zocht in de kast naar statiegeldflessen, dan kon ik nog een pak spinazie kopen. Als je geld binnenkomt, dan pik je de ergste rekeningen eruit om te betalen, zodat je elektriciteit of gas niet afgesloten wordt. Maar dan is het op. En dan moet je nog boodschappen doen. Op zo’n moment moet je aan de bel trekken, maar dat deed ik niet.”

Langzaam verdwijnen

Het gevoel dat je faalt. En schaamte, want je hebt beslissingen genomen die niet zo slim waren. Het zijn bekende drempels die voorkómen dat mensen om hulp vragen. Zo was het ook bij Claudia.
Niemand wist van haar problemen. Ze hield iedereen buiten de deur. Claudia: “Iemand die bij mij binnenkwam, zou meteen zien dat ik hulp nodig had. Maar nu had niemand het in de gaten, want ik zag er altijd prima uit en de kinderen gingen elke dag naar school.” Maar de problemen stapelden zich op. Er was geen geld om ergens naartoe te gaan, iets leuks te doen. Mensen vragen je niet meer mee. Je raakt in een isolement. In Claudia’s woorden: “en zo verdwijn je langzaam”.

De beste beslissing

Inmiddels weet Claudia dat hulp vragen niet zwak, maar juist sterk is. Claudia: “Hulp vragen is een teken van kracht. Maar voor je zover bent, probeer je alleen maar alle hulpverleners zo ver mogelijk bij je vandaan te houden. Ik was bang voor hun oordeel over de puinhoop die ik ervan gemaakt had. Maar dat oordeel hebben ze helemaal niet! Gek eigenlijk dat je zo diep in de ellende zit, dat je niet meer snapt dat een hulpverlener alleen jou maar wil helpen. Want helpen doen ze. Hulp vragen is de beste beslissing van mijn leven geweest. Vanaf dat moment werd het alleen maar beter.”

De schaamte voorbij

Toen het echt niet meer ging, belde Claudia met het sociaal wijkteam van de gemeente. Ze kreeg een budgetcoach en later kwam ze in een traject van schuldhulpverlening bij de Kredietbank. Claudia: “Dat is zwaar, ook het voortraject. Maar het geeft rust en duidelijkheid. Er worden overal potjes voor gemaakt en als je geld dan gestort wordt, komt er in ieder potje wat. Je kunt je eigen bankzaken in de gaten houden, maar zij doen de betalingen. Voor je boodschappen krijg je weekgeld. Dat was wel weinig, maar je weet precies waar je aan toe bent.” Het traject duurde drie jaar. Inmiddels is het afgerond en regelt Claudia al haar financiën weer zelf, zoals ze het geleerd heeft van de budgetcoach.”

Verstop je niet langer

Het is een moeilijke tijd geweest, maar Claudia heeft keihard gewerkt om eruit te komen. Ondertussen heeft ze een opleiding gevolgd waarmee ze andere mensen gaat helpen die geldproblemen hebben. Claudia: “Ik wil mensen oproepen om hulp te zoeken. Om zich niet langer te verstoppen. Want er is echt hulp! Mijn verhaal laat zien dat je eruit kunt komen. Ik weet hoe erg het is om geen uitzicht te hebben. En ik weet ook hoe fijn het is om met iemand te praten die je begrijpt en die precies hetzelfde meegemaakt heeft. Al kan ik maar één iemand helpen, dan is het allemaal niet voor niets geweest.”

Ik schaamde me voor de buitenwereld

Joey is in armoede opgegroeid. Hij is gewend verstandig om te gaan met het weinige geld dat er was. Daar lag het dan ook niet aan dat hij later als volwassene opnieuw in de armoede terechtkwam en schulden kreeg. Hij trok aan de bel toen hij het overzicht over zijn financiën helemaal kwijt was en twee maanden huurschuld had. Een moedige, maar ook moeilijke beslissing. Met de hulp die hij vervolgens kreeg, is het gezin er weer bovenop gekomen. De belangrijkste tip van Joey: vraag hulp en blijf niet aanmodderen, want daar wordt het alleen maar erger van.

Huurachterstand, de zorgtoeslag gebruiken om de belangrijkste achterstallige rekeningen te betalen, post niet meer openmaken, deurwaarders aan de deur. Joey en zijn gezin hebben het allemaal meegemaakt. Het zorgde voor vreselijk veel stress, slecht slapen, gezondheidsproblemen en een sociaal isolement. Want ze gingen nergens meer heen en er kwam niemand meer bij ze thuis. En er was nog wel net een dochtertje geboren! Wat een fijne tijd had moeten zijn, werd een periode met enorme zorgen. Joey vat het zo samen: “Armoede is topsport”. Maar achter deze drie kleine woordjes gaat een wereld van ellende schuil. Want bij topsport werk je ergens naartoe en weet je waarom je zo afziet.

Schaamte

Wanneer besluit je dat het genoeg is geweest? Dat je er niet meer zelf uitkomt? En waarom wachten mensen met geldproblemen zo lang (gemiddeld maar liefst vijf jaar) voordat ze hulp vragen? Joey: “Ik ben koppig van aard. Eigenwijs. Ik vond dat ik geen hulp nodig had. Ik kon het wel allemaal zelf. Maar ondertussen tast het je eigenwaarde aan. Je wilt een voorbeeld zijn voor je kinderen. En dan in één keer ben je niet zoveel meer. Denk je. Ik schaamde me voor de buitenwereld. Niemand wist ervan.
Mijn zelfvertrouwen was uiteindelijk nul. Toen we € 6.000 schuld hadden en twee maanden huurachterstand, heb ik het sociaal wijkteam van de gemeente gebeld. Want ik dacht: wonen we hier binnenkort nog wel? Straks worden we uit ons huis gezet. Ik heb de telefoon gepakt en gezegd: ik kan het niet meer. Ik weet niet meer hoe ik hier uit moet komen”.

Niet meer alleen

Toen Joey hulp had gezocht, gebeurde er meteen van alles. Al de volgende dag kon hij langs komen met zijn spullen. Het balletje ging rollen. Joey: “Ik had helemaal geen geld meer. Het was echt op. Maar de kleine was net geboren. Toen hadden ze een speciaal potje voor noodgevallen. Ik kreeg vijftig euro mee en daar mocht ik luiers en eten voor kopen. Ze hebben ons echt goed geholpen. Ons niet één moment laten stikken of het gevoel gegeven dat het niet meer goed zou komen. Heel fijn. Dan voel je dat je niet meer alleen bent.” Joey kwam vervolgens in een traject van schuldsanering bij de Kredietbank. Dat gaf rust. De huur werd weer betaald, er kwam een afbetalingsregeling en er ontstond weer overzicht.

Sterk uit de armoede

Het traject bij de Kredietbank duurde drie jaar. Joey kreeg hulp bij het op orde houden van zijn financiën. Wat hij toen leerde, is ondertussen een automatisme geworden. Er waren ook andere vormen van ondersteuning, zoals de Speelgoedbank en de Stichting Jarige Job. Joey en zijn vrouw hebben deze hulp als heel waardevol ervaren. Ze hadden al zoveel ‘nee’ moeten zeggen tegen hun kinderen. Ondertussen ging het weer bergopwaarts. De gezondheid verbeterde en er kwamen weer sociale contacten. Joey volgde een opleiding tot ervaringsdeskundige. Hij gaat aan de slag als ervaringswerker. Zo kan hij helpen bij het tijdig signaleren van geldproblemen, om te voorkomen dat mensen in de schulden raken. Zijn opleiding heeft ‘Sterk uit de armoede’. Joey is daar het levende bewijs van!

Wij zijn er mooi op tijd bij geweest!

Gonnie en Wiebe zijn geen mensen die het geld over de balk smijten. Wel hebben ze ‘t in het verleden financieel een keer moeilijk gehad. Ze moesten toen het ene gat met het andere vullen. Dat hakte er zo in, dat ze zeiden: dit gebeurt ons nooit weer! Dus toen Wiebe met de VUT ging en er € 800 per maand minder binnen kwam, trokken ze aan de bel. Ze kregen een budgetcoach. Die hielp het echtpaar met diverse aanvragen en regelingen en nu redden ze het.

Toen hun financiële situatie ging veranderen, realiseerde Gonnie zich: “Dit komt niet goed. Er komt zoveel geld minder binnen per maand, dat gaan wij niet redden. Als we niks doen, komen we in de problemen.” En ze belde met de gemeente. Ze had namelijk een telefoonnummer bewaard van een aardige mevrouw die haar een keer belde over een huurachterstand. Die achterstand konden ze snel zelf oplossen, maar de dame van de gemeente zei: “als je ooit problemen krijgt, dan moet je aan de bel trekken” en dat zinnetje was blijven hangen.

Snelle hulp

Twee dagen nadat Gonnie met de gemeente had gebeld, zat budgetcoach Feitse van Dijk van gemeente De Fryske Marren al bij het echtpaar aan de keukentafel. Feitse: “Door de nieuwe financiële situatie, AOW en een klein aanvullend pensioen, belandde het inkomen van Gonnie en Wiebe ver onder de bijstandsnorm. Ik kon ze wijzen op een aantal regelingen en ze helpen met het aanvragen ervan. Ook maakten we een financieel plan. We vroegen huur- en zorgtoeslag aan, een AIO-uitkering (aanvullende inkomensvoorziening ouderen) en kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. En zo redden ze het. Het was hier niet een kwestie van slecht met geld omgaan, maar puur de situatie die veranderd was.”

Grote opluchting

Gonnie is erg blij met haar telefoontje om hulp: “Ik heb wel slapeloze nachten gehad hoor. Was bang dat ik m’n mooie huisje kwijt zou raken. En dat we niet meer baas zouden zijn over ons geld. Dat je het moet doen met een klein bedrag per week. Dat kan toch niet als je altijd gewerkt hebt! Ik ben blij dat we dat allemaal vóór zijn geweest. En dat Feitse kwam, die ons hartstikke goed heeft geholpen met al die regelingen. Wij zijn er mooi op tijd bij geweest. Gelukkig!”